ካብ 1983 ዓ.ም. ሃገርና ዘዕግብ ምዕባለ ማሕበረ ኢኮኖሚን ሓምለዋይ ልምዓትን  እናመዝገበት ከምዝመፀት ግልፂ እዩ፡፡ ምስዚ ዕብየት ተኣሳሲሩ ጠለብ ስታቲስቲካላዊን ምምሕዳራዊን መረዳእታ ብዓይነትን ሽፋንን ብዘገርም ቅልጣፈ እናዓበየ መፂኡ እዩ። እዚ ድልየት ብብርኪ ዓለም እውን ተራእዩ እዩ ። ንኣብነት ኣብ ዓለም ለካዊ ኣጀንዳ 2030ን ሽቶታት ዘላቒ ልምዓትን ብግልፂ ዝተቀመጠ መትከል ዘላቒ ልምዓት ወላ ሓደ ዝኾነ ይኹን ኣካል ንድሕሪት ክተርፍ ከምዘይብሉ ዝድንግግ እንትኮን ተግባራዊነቱ ንምፍላጥን ኣድላዩ ምምሕያሽ ንምግባርን ድማ  ሃገራት ክሳብ ታሕተዋይ ምምሕዳራዊ መሓዉርን ዝሽፍንን ዝርዝር መረዳእታ ንከፍርያን ንዝተፈላለዩ ዉሳነ ወሃብትን ተመራመርትን ኣካላት ክዝርግሓን ተደንጊጉ እዩ።  

   እዚ ብኣግባቡ ዝተረደአን ዝተፈላለዩ ምምሕዳራዊን መረዳእታታት ሓቃዉነቶም ኣብ ሕቶ ምእታዎም ዝተገንዘበን ብሄራዊ መንግስቲ ትግራይ ኣብ ሃገርና መሪሕ ብምዃን ስርዓት ስታቲስቲክስ ክልልና ንምህናፅን ደረጅኡ ዝሓለወ ፣ ሓቃዊን እዋናዊን መረዳእታ ንምፍራይን ንምዝርጋሕን ዝዓለመ ኤጀንሲ ስታቲስቲክስ ትግራይ ብዝብል ስም ኣብ መጋቢት 2010 ዓ/ም ብኣዋጅ ቁፅሪ 310/2010 ትካል ኣጣይሹ እዩ። ይኹን እምበር ኣብ 2014 ዓ/ም መንግስቲ ትግራይ ኣብያተ ዕዮታት ትግራይ ብሓዱሽ ንምዉዳብ ብዝገበሮ ምንቅስቃስ ኣብ ክልተ ዝተፈላለየ ትካል ኣብ ምስራሕ ዝፀንሐ ትካል ማለት እውን ኤጀንሲ ስታቲስቲክስ ትግራይን ኤጀንሲ ወሳኒ ኩነትን ብሓባር ብምዉዳብ ከም ሓዱሽ ኤጀንሲ ስታቲስቲክስ ምዝገባ ወሳኒ ኩነትን ተባሂሉ ክፅዋዕ ተገይሩ እዩ። ዕላማ ናይዚ ተወዲቡ ዘሎ ኤጀንሲ ድማ ንምድላው ፖሊሲ ፣ትልሚ፣ ክትትልን ገምጋምን ማሕበረ ኢኮኖሚ ክልልና ዝሕግዙ ስታቲስቲካዉን ስነ መሬታዉን መረዳእታን ሓበሬታን ምእካብ፣ ምውዳብ፣ ምትንታንን ምዝርጋሕን እዩ፡፡